Sporen uit het verleden: Fossiele Haaien en Roggen!

25 feb 2019

Sporen uit het verleden: Fossiele Haaien en Roggen!

Even voorstellen….mijn naam is Monique Welten, ik heb biologie gestudeerd in Leiden, ben daar ook gepromoveerd in 2007. Daarna heb ik een aantal onderzoeksprojecten gedaan in Engeland en de VS. Mijn onderzoek is gericht op evolutie en ontwikkeling van het skelet, de tanden, en ledematen. Haaien en roggen hebben voor dit onderzoek altijd een belangrijke plaats ingenomen, vanwege hun skelet dat uit kraakbeen bestaat, en hun eigen evolutie. Hierdoor ontwikkelde ik een passie voor haaien en roggen. Het leek me een goed idee om mijn kennis te delen, en de Dutch Shark Society biedt daar alle mogelijkheid toe.

Naar aanleiding van de aktiviteiten van Dutch Shark Society tijdens de Fossielendag bij Futureland, afgelopen 27 januari, leek het me aardig om een stukje bij te dragen over fossiele haaien en roggen in Nederland.

Want, er zijn op verschillende plaatsen in Nederland vele fossiele haaientanden (en -wervels, huidplaatjes..) te vinden. Dat is niet zo verwonderlijk, omdat het grootste gedeelte van Nederland tussen ca. 65.5 en ca. 1.8 miljoen jaar geleden, het Tertiair, bedekt was door zee.

Het tijdvak Tertiair bestaat zelf ook uit verschillende tijdvakken, elk met eigen typerende omstandigheden zoals klimaat. De website van Geologie van Nederland heeft goede informatie en mooie illustraties van de geologische tijdvakken:

http://www.geologievannederland.nl/tijd/reconstructies-tijdvakken

Fossil shark teeth / fossiele haaientanden

Een van de bekendste vindplaatsen van tanden van fossiele haaien- en roggen (en vele andere fossielen) is het strand rondom Cadzand, in Zeeuws Vlaanderen. In de huidige Noordzee worden de sedimenten uit het de verschillende tijdvakken omgewoeld, en spoelen vaak haaientanden aan.

Niet alleen kleine haaientanden in allerlei vormen en maten, maar ook de enorme tanden van de superhaai Megalodon (Megaselachus megalodon, ook bekend als Carcharocles of Carcharodon megalodon) zijn er te vinden. Regelmatig wordt er zand opgespoten, soms rijk aan fossielen, maar soms ook juist weer niet. Dat kan het vinden van haaientandjes wat moeilijker maken. Maar het blijft enorm spannend om een tand, huidplaatje of stekel te vinden van een vis die zoveel miljoenen jaren geleden leefde.

Andere vindplaatsen van tanden van fossiele haaien en roggen in Nederland, zijn Langenboom (recreatieplas De Kuilen). Ook deze fossielen zijn afkomstig van afzettingen in verschillende tijdvakken van het Tertair. Hier bevinden de fossielen zich in ondergronds gelegen afzettingen, en komen ze aan de oppervlakte door de winning van zand en grind.

Een machtige megalodontand- foto: Wiki Commons, gebruiker Lonfat